Kolędy są świetnie nam znanymi pieśniami religijnymi. Tradycyjnie odśpiewujemy je całą rodziną przy wigilijnym stole, a także podczas wspólnych modlitw w kościele, również w okresie świątecznym. Okazuje się, że w Polsce kolędowa tradycja jest znacznie bogatsza, niż w innych, chrześcijańskich krajach. Podczas świątecznych spotkań z bliskimi nie mamy zbyt wiele czasu na przemyślenia, jednak czy ktoś z nas zastanawiał się skąd w ogóle wzięły się kolędy i co powinniśmy o nich wiedzieć?
Które z polskich kolęd są najstarsze?
W naszym kraju kolędy, jako pieśni religijne mają bardzo bogata tradycję. Początkowo, samo słowo “calendae”, które pochodzi jeszcze z czasów starożytnego Rzymu oznaczało nic innego jak pierwszy dzień miesiąca. To właśnie ten dzień był okresem odwiedzin u rodziny i bliskich, a także wzajemnego składania sobie życzeń. W momencie kiedy słowo “kolęda” zagościło w naszym kraju, również miało inne znaczenie niż dziś. Okazuje się, że kolędą dziękowano swojemu panu za wynagrodzenie. W związku z tym aspektem, kościół katolicki na jakiś czas zakazał śpiewania ich w kościele. Jak widać, historia kolęd jest niezwykle burzliwa i skomplikowana, jednak możemy się cieszyć, że po dziś dzień zwiastują one rozpoczęcie wieczerzy wigilijnej, a także spełniają rolę wspólnej modlitwy w kościele. Jednak czy ktoś z nas zastanawiał się kiedyś, która z polskich kolęd jest najstarsza? Spośród wielu pieśni, to właśnie ta, rozpoczynająca się słowami “Zdrów bądź, Królu anielski”, jest najstarszą zachowaną polską kolędą. Okazuje się, że pochodzi ona aż z 1424 roku. Warto wiedzieć również, że na początku XV wieku zwykło się tłumaczyć na nasz rodzimy język kolędy z języka łacińskiego, więc można domyślić się, że podobnie wyglądało to również w tym przypadku. Obecnie, tej kolędy w kościele praktycznie się nie śpiewa.
Kto był autorem tekstów kolęd?
Pieśni religijne, które obecnie każdy z nas świetnie zna, miały dobrze znanych autorów. Nie powinno nas zaskoczyć to, że w dorobku tak znakomitego i świetnie znanego poety jakim jest Adam Mickiewicz znajdziemy teksty do pieśni religijnych. Warto zwrócić uwagę, że jedną z najpopularniejszych kolęd śpiewanych w naszym kraju, jest słynna “W żłobie leży”, która została napisana przez samego Piotra Skargę. Druga z kolęd, która również na stale zagościła w świątecznym repertuarze Polaków to “Bóg się rodzi”, która z kolei została napisana przez znakomitego poetę Franciszka Karpińskiego. Kolęda ta jednak miała również ogromne moralne znaczenie, gdyż powstałą w najtrudniejszych dla naszego kraju czasach. Często więc można było ją usłyszeć na Syberii lub kazachskich stepach. Często “Bóg się rodzi”, była ostatnim życzeniem naszych rodaków zesłanych do Kołymie. Można również wspomnieć, że twórcami słynnych kolęd byli również Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn. Dodatkowo na początku XX wieku, kolędy tworzył sam Feliks Nowowiejski. Jeśli chcemy zwrócić uwagę na czasy nowoczesne, to jednym z popularniejszych twórców, piszących teksty kolęd był Witold Lutosławski.
