To już niemal pewne! Akademia Zamojska po 237 latach niebytu powróci do Zamościa. Choć senatorowie większością głosów opowiedzieli się przeciwko poselskiemu projektowi w tej sprawie, to na środowym (11.08) posiedzeniu sejmu posłowie odrzucili uchwałę senatu. By reaktywacja uczelni mogła dojść do skutku, potrzebny jest jeszcze podpis Prezydenta Andrzeja Dudy
– To historyczny moment – miasto Zamość i region otrzymują wyjątkową, prorozwojową szansę. Teraz czekamy na decyzję, podpis Pana Prezydenta RP. Jako poseł – wnioskodawca projektu ustawy, członek Komitetu Społecznego na rzecz utworzenia tej uczelni dziękuję wszystkim tym, którzy wspierali mnie i utwierdzali w przekonaniu, że warto walczyć do końca! – napisał w swoich mediach społecznościowych, tuż po głosowaniu, Poseł Sławomir Zawiślak.
W środowym głosowaniu uczestniczyło 454 posłów. Za uchwałą opowiedziało się 234 posłów (223 z PiS, 6 z Konfederacji, 3 z Kukiz ’15 oraz 2 niezrzeszonych). Przeciw było 219, a jeden wstrzymał się od głosu.
Akademia Zamojska ma powstać na bazie funkcjonującej Uczelni Państwowej im. Szymona Szymonowica. W poselskim projekcie zapisano, że miałoby to stać się już od 1 września 2021 r. W uzasadnieniu czytamy, że kształcenie odbywać się będzie „w oparciu o naukę historii, pogłębione polskie studia humanistyczne i społeczne, tworzone w duchu realizmu filozoficznego oraz chrześcijańskiej tradycji narodowej”. Oprócz tego możliwe jest uwzględnienie innych dyscyplin, jak nauki medyczne i nauki o zdrowiu, nauki o bezpieczeństwie oraz nauki rolnicze. Oferta Akademii byłaby adresowana do: przyszłych pedagogów, pracowników mediów, administracji samorządowej i państwowej, a także osób związanych bezpośrednio lub pośrednio z bezpieczeństwem (Obrona Terytorialna, służby mundurowe, Legia Akademicka) i zaangażowanych w zdrowie publiczne oraz zajmujących się ochroną, upowszechnieniem i naukową analizą kulturowego dorobku Polaków.
Akademia Zamojska została założona w 1594 roku przesz Jana Zamoyskiego. Była pierwszą prywatną uczelnią a trzecią – po krakowskiej (1364) i wileńskiej (1578) – uczelnią w Rzeczypospolitej. To właśnie w akcie fundacyjnym uczelni z 1600 r. zawarte zostały powszechnie znane słowa kanclerza Zamoyskiego: „Takie są Rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie”. Dzięki Akademii Zamość na przełomie XVI i XVII wieku był jednym z głównych ośrodków naukowych w Polsce.
Okres świetności Akademii przypada na lata 1595-1648. Wykładało w niej wielu wybitnych humanistów i prawników, m.in.: Jan Niedźwiecki-Ursinus (medyk, twórca podręcznika gramatyki łacińskiej), Melchior Stephanides (pierwszy rektor; logika, metafizyka, prawo), Adam Burski (filozof), Tomasz Drezner (prawnik), Maciej Jaworowski (prawo, filozofia).
Od II połowy XVII w. rozpoczął się stopniowy upadek Akademii Zamojskiej. W 1772 r. Zamość został włączony do zaboru austriackiego, zaś 1784 r. rząd austriacki zamknął uczelnię.
