Zachariasz Arakiełowicz (zm. 1720) – Syn Małchasa Arakieła, ojciec Jakuba Paschalisa i Jana, mąż Anny Jatołowiczówny. Był kronikarzem, patrycjuszem miejskim oraz wójtem gminy ormiańskiej w Zamościu. Connotacya co się działo od roku 1689 po części w Zamościu y w całey Rzeczy pospolitey wypisana przezemnie niżey podpisanego jest wartościowym źródłem opisującym dzieje Zamościa.
Pierwszy wpis pochodzi z 17 czerwca 1689 roku i dotyczy śmierci Marcina Zamoyskiego „Pierwszego Ordynata Państwa Zamoyskiego” [był właściwie czwartym Ordynatem, ale pierwszym z tzw. młodszej linii Zamoyskich]. Z wpisu dowiadujemy się również o pogrzebie, który miał miejsce dzień później.
Dzięki Zachariaszowi wiemy też, że 30 sierpnia 1690 roku „wpułdwanastey godziny Południowey leciała Szarancza wielkim tłumem y obszernie przez miasto Zamość”, że ponownie pojawiła się 26 sierpnia 1711 roku „takze wielkim tłumem”. Mowa jest, że 29 maja 1704 roku w kościele kolegiackim na Ordynację Zamojską przysięgał „Imc Pan Tomasz Jozef Zamoyski” [piąty Ordynat]. Wiadomo, że 7 sierpnia 1698 roku był w Zamościu król „August Drugi”. Zachariasz opisuje także oblężenie Szwedów. 11 lutego 1703 roku „w Południe przystąpił Generał Szteinbok [Magnus Gustafsson Koziorożec – Magnus Stenbock] z kommunikiem Szwedzkim pod Zamosc od Sitanca y od Jarosławca widać było z wału ludzi onych, ale że widział Przedmieścia spalone y sady wycięte odstąpił precz nie bez szkody onego, bo z armaty kilku kawalerow ubito”.
Więcej o Szwedach w Zamościu i o innych próbach „wzięcia” miasta w Bibliotece Cyfrowej Książnicy Zamojskiej. Zachęcamy do korzystania ze zbiorów.
Piotr Piela
Książnica Zamojska
