Cukrzyca typu 2 jest to choroba metaboliczna, która polega na zbyt wysokim stężeniu glukozy we krwi, tzw. hiperglikemii. Przyczyną tego stanu jest upośledzenie wydzielania insuliny oraz oporność tkanek na jej działanie. Insulina jest to hormon produkowany przez trzustkę niezbędny do przenoszenia glukozy z krwi do komórek, gdzie jest ona wykorzystywana do produkcji energii.
Cukrzyca typu 2 jest najczęściej występującym typem cukrzycy. Niestety zapadalność na tę chorobę ciągle rośnie. Występuje zazwyczaj u osób dorosłych, ale coraz częściej jest rozpoznawana u dzieci i młodzieży. Najważniejszymi czynnikami ryzyka rozwoju choroby jest otyłość spowodowana niewłaściwym, nadmiernym żywieniem oraz brak aktywności fizycznej, które powodują odkładanie w organizmie tkanki tłuszczowej. Nadmiar tłuszczu utrudnia prawidłowe działanie insuliny, nasila się insulinooporność i stopniowo pogarsza się przemiana związków odżywczych w wielu tkankach i narządach.
Cukrzyca jest chorobą podstępną, może rozwijać się powoli i przez wiele lat nie dawać żadnych objawów. Niestety w tym czasie dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych i wielu narządów, m.in. serca, nerek, oczu. Do najczęstszych objawów cukrzycy należą: częste oddawanie moczu, nadmierne pragnienie, wzmożone łaknienie, niewyraźne widzenie, przewlekłe zmęczenie, mrowienie i drętwienie dłoni i stóp, suchość skóry i błon śluzowych, nawracające infekcje i powolne gojenie się ran. Należy pamiętać, że objawy cukrzycy nasilają się stopniowo, są mało specyficzne, dlatego trudne do zaobserwowania. U ponad połowy chorych cukrzycę wykrywa się przypadkowo lub w badaniach przesiewowych. U wielu z nich występuje otyłość, nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe.
Ze względu na to, że w wielu przypadkach przez długi czas cukrzyca przebiega bezobjawowo, zaleca się wykonywanie badań przesiewowych. Badanie polega na pomiarze stężenia glukozy we krwi żylnej i jest wykonywane na czczo. Badania są wykonywane co 3 lata u wszystkich osób w wieku od 45 roku życia oraz co roku u osób z grup zwiększonego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Do tej grupy należą między innymi: pacjenci z otyłością, osoby mało aktywne fizycznie, osoby z wcześniej wykrytymi zaburzeniami gospodarki węglowodanowej, pacjenci z nadciśnieniem tętniczym, pacjentki z przebytą cukrzycą ciążową.
Leczenie cukrzycy wymaga dużego zaangażowania ze strony pacjenta, ponieważ składa się z wielu metod i zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz obecności powikłań. Leczenie niefarmakologiczne ma ogromne znaczenie w zatrzymaniu postępu choroby. Jest to przede wszystkim edukacja chorego oraz prozdrowotny styl życia (odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna, unikanie picia alkoholu, niepalenie papierosów, dbanie o optymalny czas snu i unikanie stresu). Natomiast leczenie farmakologiczne to leki przeciwcukrzycowe oraz insulina. Bardzo ważne jest również zwalczanie czynników ryzyka choroby sercowo-naczyniowej, głównie leczenie nadciśnienia tętniczego i zaburzeń gospodarki tłuszczowej. Celem leczenia cukrzycy jest utrzymywanie stężenia glukozy we krwi w granicach normy oraz zapobieganie występowaniu groźnych powikłań, do których należą choroby naczyń, serca, nerek, nerwów obwodowych, pogorszenie widzenia, a nawet całkowita utrata wzroku.
Cukrzyca jest groźną, postępującą chorobą, jednak każdy człowiek ma duży wpływ na to czy zachoruje. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, postępowanie w myśl zasady, że „lepiej zapobiegać niż leczyć”. Najważniejsze działania to wdrożenie zdrowej diety ( zgodnie z piramidą żywieniową ), unikanie spożywania przetworzonych produktów oraz cukrów prostych, regularna aktywność fizyczna ( min. 150 min/tydzień), utrzymywanie prawidłowej masy ciała.
lek. Anna Mach
Poradnia Lekarza Rodzinnego Przychodnie Resort-Med
