Wybitny ekonomista, publicysta oraz działacz polityczny!!
“Niechaj samo (państwo) nie zadłuża się na cele deficytu budżetowego jawnego lub ukrytego, niechaj nie zaciąga pożyczek na pseudo-inwestycje, które się nie opłacają.”
Roman Rybarski poseł w okresie międzywojennym, aktywny działacz podczas II wojny światowej oraz wybitny publicysta i ekonomista. Urodził się 3 lipca 1887 r. w Zatorze, pochodził z rodziny Szczyglińskich. Jako młodzieniec pobierał nauki w rzeszowskim gimnazjum. Następnie studiował na Wydziale Prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie ukończył ekonomię oraz historię gospodarczą. Zaraz po zakończeniu studiów uzyskał stopień doktora praw. Dzięki uzyskaniu stypendium odbył dwuletnie studia zagraniczne. Mając 30 lat został mianowany na nadzwyczajnego profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Po wybuchu I wojny światowej redagował miesięcznik “Rok Polski”, w którym poruszał ówczesne problemy narodu polskiego. Już w młodości był czynnym działaczem politycznym i naukowym, między innymi należał do tajnej Ligi Narodowej, działał w Związku Młodzieży Polskiej “Zet” czy publikował artykuły w czasopiśmie ,,Ekonomista” i w „Czasopiśmie Prawniczym i Ekonomicznym”. Brał udział w konferencji pokojowej w Paryżu jako sekretarz polskiej delegacji do spraw ekonomicznych i finansowych. Po powrocie do kraju objął stanowisko w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej, a następnie w Ministerstwie Skarbu. W latach dwudziestych w skutek jego działań politycznych został zmuszony do opuszczenia Krakowa. Zamieszkał w Warszawie, gdzie wykładał ekonomię na Politechnice Warszawskiej, na której otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego ekonomii politycznej. W tym samym czasie pracował w Związku Ludowo-Narodowym oraz został publicystą “Gazety Warszawskiej”. Władysław Grabski w 1923 roku zlecił mu opracowanie projektu statutu Banku Emisyjnego, w 1924 definitywnie zredagował projekt ustawy o Banku Polskim. Intensywnie działał w 1926 roku, kiedy wydał swoje najważniejsze dzieło “Naród, jednostka i klasa”, a po powstaniu Obozu Wielkiej Polski należał do dziewiętnastoosobowej Wielkiej Rady OWP i Straży Narodowej. W marcu 1928 r. Roman Rybarski wszedł do sejmu i został posłem na Sejm RP i prezesem klubu ZNL, przemianowanego później na Stronnictwo Narodowe. Rybarski był aktywnym działaczem, zabierał głos w debatach poświęconych wszystkim najważniejszym kwestiom społecznym i politycznym.
Po 1929 został zwolennikiem umiarkowanego liberalizmu. Dążył do mediacji między sanacją a opozycją. Wraz z innymi politykami z SN opowiadał się za młodym społeczeństwem. Pojawiła się rozbieżność pomiędzy częścią “młodych” a częścią “starych”, przez co powstał Obóz Narodowo-Radykalny. W następstwie uchwalenia Konstytucji Kwietniowej z 1935 r., Stronnictwo Narodowe wraz z innymi partiami opozycyjnymi, zbojkotowali wybory parlamentarne. Po wybuchu wojny Roman Rybarski aktywnie działał w Komitecie Obrony Stolicy oraz brał udział w tajnym nauczaniu Uniwersytetu Warszawskiego. Zainaugurował porozumienie stronnictw politycznych i doprowadził do spotkania z Maciejem Ratajem i Mieczysławem Niedziałkowskim. Angażował się w kształtowanie struktur Polskiego Państwa Podziemnego jako dyrektor Departamentu Skarbu. Na początku września 1939 r. został wiceprzewodniczącym Sekcji Finansowej Stołecznego Komitetu Samopomocy Społecznej. W marcu 1941 r. stał się jednym z członków Rady Głównej Opiekuńczej. Pełnił również funkcję pierwszego dyrektora Departamentu Skarbu Delegatury Rządu na Kraj. W maju 1941 r. został aresztowany przez Gestapo. Po przesłuchaniach na Pawiaku 21 lipca, został przewieziony do obozu w Oświęcimiu. W obozie koncentracyjnym stanął na czele konspiracyjnej grupy Stronnictwa Narodowego. Brał udział w pracach działającej w obozie Rady Wojskowej Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), gdzie opracowywał plan powstania “Akcji Zryw”. Zmarł 5 lub 6 marca 1942 r. w Oświęcimiu, poprzez rozstrzelanie za organizowanie ruchu oporu albo wskutek choroby (angina/dyzenteria). Na pierwszym miejscu zawsze stawiał naród. Postulował o obniżenie podatków, nienaruszalność własności prywatnej czy stałość prawa gospodarczego.
Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Jego przekonania i poglądy są dla wielu z nas aktualne do dzisiaj.
Emilia Anioł, Wiktoria Tyszko
