Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość w dniach 7 i 8 kwietnia w miejscowościach Ameryka i Deszkowice zorganizował uroczystości upamiętniające ofiary pacyfikacji i walk z niemieckim okupantem.
W sobotę, 7 kwietnia 2018 r. przy tablicy pamiątkowej w miejscowości Ameryka odbyły się zorganizowane przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość Koło Rejonowe w Mirczu uroczystości poświęcone 74. Rocznicy Pacyfikacji wsi Ameryka, Łasków, Smoligów i Olszynka.
W uroczystościach udział wzięli: Poseł na Sejm RP, Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość Sławomir Zawiślak, V-ce Prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, dowódca pocztów sztandarowych por. Andrzej Jaroszyński, przedstawiciel Wojewody Lubelskiego Jerzy Bzdek, Wójt Gminy Mircze Marta Małyszek, przedstawiciele Rady Gminy Mircze oraz przedstawiciele służb mundurowych, tj. Wojska Polskiego (2 Pułk Rozpoznawczy im mjr Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala” w Hrubieszowie), Komendy Powiatowej Policji w Hrubieszowie, Straży Granicznej w Dołhobyczowie i Kryłowie, Państwowej Straży Pożarnej w Hrubieszowie, Nadleśnictwa Mircze a także Harcerze z ZHP Susiec i ZHR Mircze oraz poczty sztandarowe Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość i kół rejonowych w: Starym Zamościu, Hrubieszowie, Uchaniach, Tyszowcach, Grabowcu, Trzeszczanach, Dołhobyczowie i Mirczu, nauczyciele i młodzież ze Szkoły Podstawowej w Mirczu oraz mieszkańcy Gminy Mircze. Gościem honorowym uroczystości była Pani Helena Żuk, naoczny świadek tych wydarzeń i inicjatorka powstania tablicy pamiątkowej w Ameryce. Uroczystości prowadzili Maria Małek, Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość Koło Rejonowe w Mirczu oraz Robert Kukiełka Radny Rady Gminy Mircze oraz członek ŚZZAK Okręg Zamość Koło Rejonowe w Mirczu.
W programie uroczystości znalazły się m. in. zorganizowany przez nauczycieli wychowania fizycznego, Pana Józefa Czerniaka i Pana Andrzeja Lizuna bieg pamięci, w którym udział wzięli uczniowie Szkoły Podstawowej w Mirczu, część artystyczna w wykonaniu harcerzy z ZHP Susiec i ZHR Mircze, wręczenie pucharów uczestnikom biegu pamięci ufundowanych przez Prezesa Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, Posła Sławomira Zawiślaka, Msza Święta, celebrowana przez proboszcza Parafii pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Mirczu, ks. Tomasza Giergiela, apel pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii honorowej 2 Pułku Rozpoznawczego im mjr. Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala” w Hrubieszowie oraz złożenie wieńców przy tablicy pamiątkowej w Ameryce. Uroczystości zakończyły się pamiątkowym zdjęciem uczestników.
Dzień później, 8 kwietnia w Deszkowicach odbyły się uroczystości upamiętniające poległych 6 kwietnia 1943 roku w walce z Niemiecką żandarmerią żołnierzy Armii Krajowej z oddziału Adama Piotrowskiego “Doliny”. Uroczystości poświęcone pamięci tragicznej i bohaterskiej śmierci młodych żołnierzy AK (w wieku od 18 do 28 lat) odbyły się z inicjatywy ŚZŻAK Okręg Zamość oraz Koła Rejonowego ŚZŻAK w Szczebrzeszynie po raz pierwszy.
Na początku uroczystości wszystkich zebranych serdecznie powitał i podziękował za przybycie -organizator uroczystości -Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość Andrzej Skiba, który przedstawił zebranym historię wydarzeń z 6 kwietnia 1943 roku. Mszę Świętą, odprawił, wygłaszając piękną homilię, proboszcz miejscowej parafii Ksiądz Bolesław Michalski. Następnie głos zabrał Poseł Sławomir Zawiślak, który podziękował organizatorom (także członkowi ŚZŻAK Okręg Zamość – Marcinowi Poździkowi, wspierającemu Prezesa A. Skibę w organizacji uroczystości) oraz zebranym uczestnikom za liczny udział w uroczystościach i m.in. przypomniał działania podejmowane przez ŚZŻAK Okręg Zamość dla upamiętnienia etosu walki żołnierzy Armii Krajowej na terenie Zamojszczyzny. W krótkim wystąpieniu zebranym za przybycie podziękował również Pan Wójt Gminny Sułów. Po mszy świętej uczestnicy uroczystości udali się pochodem pod pomnik poległych 6 kwietnia 1943. Szczególne podziękowania należą się Druhom OSP za zabezpieczenie trasy pochodu i kierowanie w tym czasie ruchem pojazdów. Pod pomnikiem Orkiestra odegrała a zgromadzeni odśpiewali Hymn Narodowy, następnie oddano cześć poległym bohaterom i złożono wieńce. Uroczystość uświetniona została występem orkiestry “Echo Kniei”.
