Dla grupy nauczycieli z zamojskiego „Społecznika” ferie zimowe okazały się czasem wytężonej pracy. Tym razem jednak nie chodziło o standardowe szkolne zajęcia, ale o realizację działań w ramach projektu „MOST – Między Otwartością, Szacunkiem, Tożsamością”, finansowanym ze środków programu ERASMUS+.
– Projekt został przygotowany jako próba odpowiedzi na pojawiające się w problemy związane z napływem ogromnej liczby uchodźców do Europy. W społeczeństwach poszczególnych państw europejskich coraz częściej można zaobserwować kryzys wartości: mało kto już pamięta i respektuje te, które leżały u podstaw tworzenia Unii – mówi Katarzyna Garbacik, jedna z autorek projektu.
– Wystarczy wspomnieć o kilku z nich, takich jak: wolność, demokracja, religia, równość, poszanowanie godności ludzkiej, tolerancja, prawa człowieka – w tym również prawa osób należących do mniejszości, sprawiedliwość, solidarność, pluralizm, brak dyskryminacji… i przemyśleć je w kontekście obecnej sytuacji – dodaje Katarzyna Miska, współtwórczyni projektu MOST. – Jednak trzeba pamiętać, że dla dobra przyszłych pokoleń konieczne jest poszanowanie przestrzeni życiowej zarówno „przybyszów”, jak i „mieszkańców” oraz, a może przede wszystkim, respektowanie granic tożsamości narodowej i kulturowej.
– Wydaje się, że trudność w przestrzeganiu wspomnianych granic w dużym stopniu sprzyja wielu niechlubnym zjawiskom w przestrzeni społecznej: aktom terroryzmu, przejawom populizmu, ksenofobii czy hipernacjonalizmu, mowie nienawiści, konfliktom na styku kultur. Trzeba o tym głośno mówić i uczulać młode pokolenie na ten aspekt europejskiego współistnienia. Dlatego na zaproszenie I Społecznego Liceum Ogólnokształcącego do Zamościa przyjechali partnerzy z czterech europejskich szkół: Gewerbliche Schule Schwäbisch Hall (Niemcy), Lycee Claude Gellee w Epinal (Francja), Istituto d’Istruzione Superiore “F.S. Nitti” w Potenza (Włochy) oraz 1st EPA.L Orestiadas (Grecja), aby wspólnie z polskim kolegami uczestniczyć w 5-dniowym szkoleniu.
Zaplanowano je tak, aby w toku poszczególnych aktywności zidentyfikować problemy komunikacyjne występujące w wielokulturowym społeczeństwie, zademonstrować i przetrenować metody i techniki nauczania przydatne w wielokulturowym środowisku szkolnym – w tym również metodę nauczania przez przeżywanie oraz przede wszystkim ukazywać i dyskutować o skutkach nieprzestrzegania granic tożsamości kulturowej i narodowej.
– Nasze nauczycielskie warsztaty rozpoczęliśmy zwiedzaniem warszawskiej „Niewidzialnej wystawy” – mówią nauczycielki Społeczniaka – Tu wszyscy uczestnicy projektu mogli niemal namacalnie przekonać się, jakie emocje towarzyszą osobom, z dnia na dzień tracącym poczucie stabilizacji i bezpieczeństwa. Nasi Goście opuszczali ekspozycję z przeświadczeniem, że było to bardzo kształcące doświadczenie, a podobną „przygodę” warto powtórzyć z uczniami.
Jak mówią organizatorki spotkania, kolejnym pozytywnie odebranym punktem programu były warsztaty kształtowania umiejętności psychospołecznych, niezbędnych w edukacji międzykulturowej „Thinking out of the box”, brawurowo poprowadzone przez panią Martę Gontarską, edukatorkę, rzeczniczkę i trenerkę edukacji globalnej, na co dzień współpracującą z Towarzystwem Edukacji Antydyskryminacyjnej. Osiem godzin minęło jak jedna chwila – zadania wymagające krytycznego myślenia, umiejętności komunikacyjnych, kreatywności i współpracy okazały się nie tylko niezwykle „wciągające”, ale przede wszystkim interesujące z nauczycielskiego punktu widzenia. Sesję zakończyła dyskusja o korzeniach, perspektywach i doświadczeniach, służących zrozumieniu różnych wartości: indywidualnych, narodowych oraz europejskich, która stała się punktem wyjścia do przygotowania ważnego produktu projektowego – metaplanu zatytułowanego „European Values”. O ile polscy nauczyciele doskonale znają tę metodę nauczania, o tyle jednak zagraniczni partnerzy zetknęli się z nią po raz pierwszy. Podobnie było z zaprezentowaną przez polską ekipę grą decyzyjną „Agent wywiadu”, która pozwala na spokojną dyskusję na trudne społecznie tematy – w projektowej wersji były to zagadnienia związanie z przyjmowaniem uchodźców.
– Wszystkie wspomniane aktywności miały pomóc uczestnikom warsztatu w przygotowaniu scenariuszy zajęć, które można wykorzystać w praktyce szkolnej. Temu zagadnieniu poświęcona była cała popołudniowa sesja – drużyny z każdego kraju bardzo intensywnie pracowały nad zarysem konspektów lekcji – a pomysłów było na tyle dużo, że na ostateczny efekt prac trzeba będzie jeszcze trochę poczekać. – uśmiecha się koordynatorka projektu.
– Zupełnie inny charakter miały kolejne aktywności realizowane podczas projektowego spotkania – mówi Katarzyna Miska. W Ratuszu spotkaliśmy się z Prezydentem Andrzejem Wnukiem, Dyrektor Wydziału Oświaty – Agnieszką Kowal, Dyrektorem Wydziału Spraw Obywatelskich i Zarządzania Kryzysowego – Krzysztofem Rusztynem oraz Krystyną Bondyrą, zastępcą Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy. Rozmowa dotyczyła sytuacji cudzoziemców w naszym mieście i perspektyw ich aktywizacji zawodowej.
– Po wizycie w Urzędzie Miasta kolejnym punktem programu była wycieczka po Zamościu „śladami wielu kultur” – mimo mroźnej pogody, zupełnie niespotykanej we Włoszech czy Grecji, Goście z wielkim zainteresowaniem wsłuchiwali się w opowieści przewodnika – dodaje druga z nauczycielek Społeczniaka. – Zupełnie inny charakter miała wizyta w Byłym Niemieckim Nazistowskim Obozie Zagłady w Bełżcu. To było bardzo trudne doświadczenie dla wszystkich – łzy, zaduma i wiele refleksji towarzyszyło nam, nauczycielom z wielu państw podczas zwiedzania terenu obozowego. Wszyscy zgodnie przyznali – o tym nie można zapomnieć, trzeba pamiętać „ku przestrodze”, żeby już nigdy nie dochodziło do tak namacalnego przekraczania granic narodowej tożsamości.
Spotkanie w ramach projektu MOST zakończyło się w Warszawie – zwiedzaniem Muzeum Historii Żydów Polskich Polin – aby na przykładzie i w historycznym kontekście pokazać dobre i negatywne aspekty wielokulturowości w społeczeństwie.
– Trzeba przyznać, że Polin zachwyciło obcokrajowców – wystawa to podróż przez 1000 lat historii Żydów polskich – począwszy od średniowiecza aż po czasy współczesne – wraz z opisem dobrych i złych momentów, jakich doświadczali i Polacy, i Żydzi – mówi Katarzyna Garbacik i dodaje – naszych Gości urzekła interaktywność i rozmach ekspozycji. Na zakończenie podkreślali też związek zagadnień poruszanych w projekcie z oglądanymi galeriami tematycznymi.
Organizatorki projektowego spotkania zgodnie podsumowują – Można śmiało powiedzieć, że zbudowaliśmy kolejny MOST „Między Otwartością, Szacunkiem, Tożsamością”– poznaliśmy się lepiej w projektowym zespole, doświadczyliśmy wielu emocji, wśród których negatywne udało się przełożyć na impuls do pozytywnych działań na rzecz edukacji, mieliśmy okazję do zastanowienia się nad wartościami europejskimi w kontekście konieczności ich odnowienia w europejskich społeczeństwach. To naprawdę dużo, jak na jedno spotkanie. Jednocześnie wszystkich zachęcamy do odwiedzenia i polubienia naszej Facebook’owej strony https://www.facebook.com/2017MOST/
(kaga)
