10 marca 2017 r. odbyła się III edycja Konkursu Historycznego „Trudne decyzje, kontrowersyjne wybory – Żołnierze Wyklęci”. Organizatorami tego przedsięwzięcia jest Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza oraz Muzeum Zamojskie. Konkurs adresowany był do uczniów gimnazjów województwa lubelskiego.
Za przygotowanie logistyczne odpowiadały p. Małgorzata Drozd oraz p. Marta Słomianowska – nauczycielki Zespołu Szkół nr 2 w Zamościu, za przygotowanie merytoryczne – p. Maria Rzeźniak – starszy kustosz Muzeum Zamojskiego.
Konkurs odbył się pod honorowym patronatem Prezydenta Miasta Zamość, Lubelskiego Kuratora Oświaty, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie, Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Oddziała w Zamościu, Katolickie Radio Zamość objęło go patronatem medialnym.
Tegoroczna edycja została poświęcona kobietom w konspiracji . Bohaterkami zostały: Maria Teresa Biczyńska ps. „Wredna”, „Anielka” (1923 – 1992), Iza Bakońska Gajewska ps. „Hanka” (1930 – 2016), Wanda Siwiłło (1932– żyjąca). Ponad to uczestnicy mieli się także wykazać znajomością działalności organizacji harcerskiej „Szara Brać” oraz organizacji „Kraj”, z którymi były powiązane bohaterki.
Do konkursu przystąpiło 10 drużyn z 6 szkół.
Tradycją stało się, że konkurs odbywa się podczas żywej lekcji historii, gdyż celem organizatorów jest, aby uczestnicy wzbogacili swoją wiedzę na temat trudnej historii Zamojszczyzny podczas II wojny światowej oraz w latach powojennych. Ponieważ los bohaterek związany był z harcerstwem, młodzież uczestniczyła w wycieczce po Zamościu do miejsc związanych z tą tematyką. W międzyczasie uczestnicy rozwiązywali zadania konkursowe.
W pierwszej kolejności udano się do Harcerskiego Klubu „WIKING”, gdzie na konkursowiczów czekała już druhna hm. Sława Bilska, opiekunka 6 Drużyny Harcerskiej „Rzarłacze” im. Jadwigi Harczuk – Muszyńskiej. Wszyscy ustawili się w kręgu wokół płonących świec. Przy pomocy dziewcząt z 4 Zamojskiej Drużyny Harcerek „Las” im. Jadwigi Harczuk – Muszyńskiej, druhna Bilska odśpiewała harcerski hymn. Do śpiewających przyłączyli się niektórzy uczestnicy i opiekunowie, bo okazało się , że wśród nich również są druhny i druhowie.
Po tej wzruszającej chwili druhna Bilska opowiedziała o historii harcerstwa na Zamojszczyźnie, jak wyglądało ono w latach 70-tych, 80-tych. Pokazała swoją książeczkę harcerską oraz zdjęcia z tamtego okresu. Okazało się, że pierwsze drużyny na naszym terenie zostały założone już w 1917 r., tak więc w obecnym 2017 roku obchodzony będzie jubileusz 100-lecia harcerstwa na Zamojszczyźnie
Następnie p. Maria Rzeźniak poprowadziła grupę do Kościoła Franciszkanów, gdzie w latach 1945 – 2005 mieściło się Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. To tutaj w 1949 r. uczniowie założyli organizację harcerską „Szara Brać”, do której należała Wanda Siwiłło, jedna z bohaterek konkursu. Niestety względy zdrowotne nie pozwoliły jej na osobiste spotkanie z młodzieżą, ale p. Maria Rzeźniak korzystając z zestawu głośnomówiącego połączyła się z nią telefonicznie. Uczestnicy wysłuchali krótkich wspomnień o trudnych czasach, kiedy za bycie harcerzem można było trafić na 15 miesięcy do więzienia na Zamku w Lublinie.
Zamojska Rotunda była kolejnym miejscem odwiedzonym przez młodzież. P. Maria Rzeźniak opowiedziała w skrócie o historii tego obiektu i wyjaśniła, dlaczego jest tak ważny dla mieszkańców Zamojszczyzny i dla harcerzy z „Szarej Braci”, którzy właśnie tutaj w celi harcerskiej złożyli swoją przysięgę. Aby uczcić wszystkich poległych, zapalono znicze.
Ostatnim punktem wycieczki było Muzeum Sakralne Katedry Zamojskiej, gdzie przechowywany jest sztandar Hufca Harcerek ufundowany w 1948 r. Jest on kopią sztandaru z 1939 r., który został aresztowany po wkroczeniu Niemców do Zamościa i zaginął.
Wycieczka dobiegła końca, zadania konkursowe zostały wykonane, należało je teraz szybko sprawdzić, aby wyłonić tych najlepszych. Komisja udała się do sprawdzania, a młodzież została zaproszona na ognisko, które przygotowano obok Restauracji Luneta za Plantach, w miejscu, gdzie kiedyś organizowano obozy harcerskie. Na uczestników czekały dodatkowe atrakcje. Jedną z nich był pokaz musztry brawuro wykonany przez druhów z 1 Zamojskiej Drużyny Harcerzy „WIATR” oraz gorąca grochówka przygotowana i wydana przez żołnierzy z 3 Batalionu Zmechanizowanego w Zamościu.
Po pysznym posiłku wszyscy uczestnicy konkursu wraz z opiekunami zostali zaproszeni do Galerii Rzeźby prof. Mariana Koniecznego, gdzie mogli wysłuchać wykładu dr Justyny Dudek (OBBH IPN w Lublinie) na temat:” Służba kobiet w konspiracji” oraz obejrzeć film pt.: „Inka”
Przyszedł czas na podsumowanie konkursu. Wśród zaproszonych gości znaleźli się: Pani Małgorzata Bzówka – Dyrektor Wydziału Kultury i Sportu Miasta Zamość, Pani Teresa Sawicka – starszy wizytator Lubelskiego Kuratorium Oświaty Oddziału Zamiejscowego w Zamościu, Pani Izabela Kawałko – Dyrektor Biura Poselskiego Posła Sławomira Zawiślaka, Pan Marian Derkacz – Sekretarz Zarządu ŚZŻAK Oddział w Zamościu, kpt Józef Łaba, Pani Alicja Dubel – Dyrektor Zespołu Szkół nr 2 w Zamościu oraz Pan Andrzej Urbański – Dyrektor Muzeum Zamojskiego w Zamościu.
Po krótkiej, lecz wzruszającej, części artystycznej przygotowanej przez p. Katarzynę Bedę oraz p. Martę Słomianowską wraz z uczennicami Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza w Zamościu, nastąpił finał konkursu. Oto werdykt komisji konkursowej:
I MIEJSCE
Kamila Śledź, Wiktoria Tochman oraz Mateusz Kasjaniuk
Gimnazjum nr 2 im. Jana Zamojskiego XVI Ordynata w Zamościu
II MIEJSCE
Ada Kostrubiec, Wiktor Wachowicz, Jakub Kopiel
Gimnazjum nr 1 im. A. Mickiewicza w Zamościu
III MIEJSCE
Danuta Ciupała, Aleksandra Magryta oraz Nina Kowalczyk
I Społeczne Gimnazjum im. Unii Europejskiej w Zamościu
NAGRODA GŁÓWNA
Wiktoria Tochman
Gimnazjum nr 2 im. Jana Zamojskiego XVI Ordynata w Zamościu
Nagrody i dyplomy wręczali zaproszeni goście.
Konkurs upłynął w miłej atmosferze, młodzi pasjonaci historii mieli wiele okazji, aby wzbogacić swoją wiedzę. Organizatorzy mają wielką nadzieję, że spotkanie z druhną Sławą Bilską , druhnami z 4 ZDH „LAS” oraz druhami z 1 ZDH „WIATR” przybliżyło ideę harcerstwa tym ,którzy nie mieli okazji do tej pory się z nim spotkać. Druh Kamil Pikor podkreślił, że ta młodzieżowa organizacja kładzie szczególny nacisk na wychowanie pozytywnych postaw młodzieży. Uczy szacunku dla przeszłości, symboli narodowych i patriotyzmu, który może wyrażać się przez codzienną naukę i pracę, uczciwość, życzliwość dla innych ludzi, poszanowanie przyrody, a także samodoskonalenie się, aby w przyszłości służyć innym. A kto raz złożył świadomie przysięgę harcerską, dodała druhna Sława Bilska, pozostaje w sercu harcerzem do końca życia.
tekst i fot. nadesłane
