Kolejny raz w Radecznicy odbędą się uroczystości poświęcone zachowaniu pamięci o II Inspektoracie Zamojskim Armii Krajowej, dowodzonym przez mjr Mariana Pilarskiego ps. “Jar”, ze sztabem w Klasztorze w Radecznicy.
Obchody upamiętniające rocznicę Likwidacji Klasztoru, Gimnazjum i II Inspektoratu Zamojskiego Armii Krajowej będą się odbywały w dniach 1-3 lipca w Radecznicy (szczegóły na plakacie).
Uroczystości poświęcone II Inspektoratowi Zamojskiemu Armii Krajowej, organizowane są w ramach ogólnopolskich obchodów ku czci Żołnierzy Wyklętych objętych Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy.
Nowy Kurier Zamojski objął patronatem medialnym Konspirację w Klasztorze.
Członkami Komitetu Honorowego Uroczystości “Konspiracja w Klasztorze” zostały następujące Osoby:
– por. Henryk Atemborski ps. “Pancerny” – żołnierz Brygady Świętokrzyskiej NSZ
– ppłk Marian Pawełczak ps. “Morwa” – żołnierz cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. “Zapora”
– mjr Zbigniew Matysiak ps. “Cowboy”- żołnierz cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. “Zapora”
– mjr Marian Chmielewski ps. “Pomidor” – żołnierz cc mjr Hieronima Dekutowskiego ps. “Zapora”
– ppłk Zbigniew Kruk ps. “Witek” – żołnierz AK Józefa Śmiecha ps. “Ciąg”
– Dariusz Pilarski – wnuk płk Mariana Pilarskiego ps. “Jar”
– Artur Pilarski – wnuk płk Mariana Pilarskiego ps. “Jar”
– Wacława Pilarska – synowa płk Mariana Pilarskiego ps. “Jar”
– Adolf Stachyra – syn Andrzeja Stachyry ps. “Saturnin”
– Ryszard Kaczoruk – syn Józefa Kaczoruka ps. “Ryszard”
– Maria Kubacka – córka Alfreda Kaszuby ps. “Wąż”
– Sebastian Kubacki – wnuk Alfreda Kaszuby ps. “Wąż”
– Jan Hadam – syn Jana Hadama ps. “Agrest”
– Kazimierz Hadam – wnuk Jana Hadama ps. “Agrest”
– prof. Krzysztof Szwagrzyk – Pełnomocnik Prezesa IPN ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego.
– Jerzy Welter – Dyrektor IPN o. Lublin
– Marcin Krzysztofik – Naczelnik OBUiAD IPN o. Lublin
– Grzegorz Filipek – pasjonat historii specjalizujący się w historii podziemia niepodległościowego AK-DSZ-WiN na terenie powiatu puławskiego
–Dr Bartłomiej Szyprowski – wnuk Mieczysława Szyprowskiego ps. “Mały”
-o. Kazimierz Kowalski OFM – Kustosz Bazyliki Objawień Św. Antoniego w Radecznicy
– Grzegorz Filipek – pasjonat historii specjalizujący się w historii podziemia niepodległościowego AK-DSZ-WiN na terenie powiatu puławskiego
Gospodarzami uroczystych obchodów oraz inscenizacji są wzorem lat ubiegłych Gmina Radecznica, Bazylika Objawień św. Antoniego w Radecznicy oraz Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Lokalnego “Mokrelipie”. To właśnie w klasztorze mieścił się sztab II Inspektoratu Zamojskiego AK, którym dowodził Płk Marian Pilarski ps. “Jar”. Tutaj przyjeżdżało, szukając z nim kontaktu, wielu dowódców AK-WiN, m.in. mjr. Hieronim Dekutowski ps. “Zapora”. Tym samym niegdysiejszy Klasztor w Radecznicy zapisał się złotymi literami w historii Polskiego Państwa Podziemnego, służąc rozległą pomocą konspiratorom z naszego regionu.
Komitet Organizacyjny z Przewodniczącym Wojciechem Kondratem zadbał o bogaty i przemyślany program uroczystości. Zaproszeni Goście mają pomóc zachować w pamięci tych, którzy oddali życie za Ojczyznę – zamordowanych na Zamku Lubelskim 4 marca 1952 roku: mjr Mariana Pilarskiego “Jar” i ppor. Stanisława Biziora ps. “Eam”.
Marian Pilarski „Jar” (1902-1952) był żołnierzem Marszałka Piłsudskiego, walczył w obronie Lwowa, w wojny polsko-bolszewickiej, był obrońcą Polski we wrześniu 1939 w Armii Polesie, Komendantem Placówki AK Tyszowce, Komendantem Obwodu Zamojskiego WiN i Inspektorem Inspektoratu Zamojskiego WiN, wreszcie twórcą i Inspektorem II Inspektoratu Zamojskiego AK ze sztabem w klasztorze w Radecznicy.
Wojciech Kondrat przywołuje wydarzenia marca i września 1948 roku, kiedy to w Klasztorze odbywają się uroczyste przysięgi konspiratorów i zakonników. Przyzwolenie na działalność konspiracyjną na terenie klasztoru w Radecznicy daje Prowincjał na Polskę o. Bronisław Szepelak. II Inspektorat Zamojski AK miał na celu likwidowanie zdrajców, szpicli, funkcjonariuszy UB, NKWD i szkodliwych partyjniaków sprawy polskiej. Sporządzano plany sytuacyjne, rozmieszczenia Wojsk Polskich, radzieckich oraz ich uzbrojenia. Agitowano przeciwko powstawaniu spółdzielni produkcyjnych na wzór kołchozów. Gromadzono broń na wypadek zapowiadanej III Wojny Światowej między wschodem a zachodem. Inspektorat miał stanowić zbrojne ramię wojsk sojuszniczych i toczyć otwartą walkę z sowietami. 12 kwietnia 1950 roku następują aresztowania kierownictwa II Inspektoratu Zamojskiego AK z majorem Marianem Pilarskim “Jar” na czele, a 20 czerwca następuje tak zwana druga kasata klasztoru w Radecznicy. Zakonnicy zostają aresztowani a klasztor i gimnazjum zostają zamknięte.
W październiku 1951 roku po procesie pokazowym przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Lublinie zapadają surowe wyroki. Na czterokrotną karę śmierci skazany zostaje major Marian Pilarski “Jar” i jego podkomendny podporucznik Stanisław Bizior “Eam” pozostali zostają skazani na długoletnie więzienia, w tym Prowincjał na Polskę o. Bronisław Szepelak, o. Wacław Płonka “Czarny”, o. Hugolin Ryba ” Robak” i inni. Wyroki śmierci na Marianie Pilarskim i Stanisławie Biziorze zostają wykonane na Zamku Lubelskim 4 marca 1952 roku. Da dnia dzisiejszego nie wiadomo gdzie zostali pochowani – relacjonuje Wojciech Konrat.
Przygotowania do wielkich dni trwają cały rok, a właściwie od zakończenia ubiegłorocznych wydarzeń, o których pisaliśmy TUTAJ. Organizatorzy zadbali o wolontariuszy, którzy pomogą w “obsłużeniu” tak dużego przedsięwzięcia, zaprosili znamienitych Gości, pozyskiwali sponsorów, patronów i współpracowników. Jak co roku rekonstrukcję przysięgi II Inspektoratu przedstawi Grupa Rekonstrukcji Historycznej WiR z Biłgoraja. rekonstruktorzy przybliżą walki żołnierzy dowodzonych przez Mariana Pilarskiego z Ukraińcami z UPA.
W programie trzydniowych uroczystości w Radecznicy znalazło się także ważne spotkanie z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem. Tematem spotkania będą poszukiwania szczątków Żołnierzy Wyklętych, a w szczególności płk Mariana Pilarskiego ps. “Jar” oraz jego podkomendnych. Profesor Krzysztof Szwagrzyk jest pełnomocnikiem Prezesa IPN ds. poszukiwań nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego. Dzięki pracy Prof. Szwagrzyka oraz jego współpracowników, odzyskano tożsamość wielu żołnierzy Polskiego Podziemia m.in. mjr Hieronima Dekutowskiego “Zapory”.
Dzięki obecności w Radecznicy ppłk Tadeusza Nastarowicza Kompanię Honorową WP wystawi 3 Batalion Zmechanizowany z Zamościa. Orkiestra Wojskowa w Lublinie zapewni oprawę muzyczną trzeciego dnia uroczystości. Żołnierze z Lublina wezmą udział w Mszy Świętej, odprawionej zgodnie z Ceremoniałem Wojskowym.
Podczas uroczystości “Konspiracja w Klasztorze” odbędzie się zbiórka pieniędzy na leczenie 2-letniego Antosia Jarockiego z Wólki Rudnickiej. Fundusze potrzebne są na kolejną operację serca, która jest konieczna, aby chłopiec mógł normalnie żyć. Zbiórka jest zgłoszona przez Cor Infantis – Fundacja na Rzecz Dzieci z Wadami Serca.
red. Agnieszka Ciurysek
Galeria zdjęć 2015:
