„Legendy, bajki i opowiadania” – W stulecie śmierci Icchoka Lejbusza Pereca (1852-1915)
(Od korespondenta Nowego Kuriera Zamojskiego w Warszawie)
Nakładem Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbuma w Warszawie ukazała się antologia twórczości urodzonego w Zamościu i zmarłego w Warszawie Iccchoka Lejbusza Pereca pt. „Dusza. Legendy, bajki i opowiadania” (Wybór, posłowie i bibliografia – Monika Szabłowska-Zaremba; Wstęp, opracowanie i uzupełnienie Agnieszka Żółkiewska). Na ostatniej stronie okładki wydawca cytuje fragment z recenzji profesor literatury, doskonałej tłumaczki literatury angielskiej i jidysz Moniki Adamczyk-Garbowskiej, kierownika Zakładu Kultury i Historii Żydów w Instytucie Kulturoznawstwa UMCS:
„Tom opowiadań Icchoka Lejbusza Pereca to skarbnica przypowieści o prawdach uniwersalnych
i żydowskim losie.
Otwiera przed współczesnym czytelnikiem nowe źródła myśli i duchowości żydowskiej,
często w nieoczywisty i zaskakujący na pierwszy rzut oka sposób”.
Antologię poprzedza Wstęp napisany przez Agnieszkę Żółkiewską, obejmujący charakterystykę twórczości pisarskiej Icchoka Lejbusza Pereca, rys biograficzny oraz problemy związane z przekładami prozy z języka jidysz na język polski i edycji utworów w języku polskim, drukowanych w prasie polsko-żydowskiej od końca XIX wieku do lat międzywojennych XX wieku.
Zgromadzone w antologii „Dusza” legendy, bajki i opowiadania składają się z pięciu części: I – Ze skarbca legend i przypowieści, II – Dla młodych i dużych, III – Adam i Ewa, IV – Dzieci , V – Ciężko być Żydem.
W części I legend, bajek i opowiadań opublikowano następujące utwory: Sąd Salomona, Dziecię gór, Sen matki, U fakira, Kuczka, Przez cały rok pijany, w Purim trzeźwy, Psi seder, Byle nie zawstydzić, Spuścizna, Cztery drogocenne kamienie, Na Nowy Rok.
W części II – Stare dzieje (opowiadanie purimowe), Zbuntowana gwiazda, Na pograniczu, Złote trzewiczki, Sztukmistrz, Skarb, Lampka chanukowa, Din tojra, Świętobliwa kotka, Skrzydła.
Część III – Dom pokoju, Nabożny, Śmierć klezmera, Nejlo, W piwnicznej izbie;
Część IV – Dusza, Chory chłopiec (monolog), Dzieci (opowiadanie kuczkowe), Genia, Jak Jankele zasypiał, Berele płakał dwa razy.
Ostatnia, V część zawiera: Nowy nigun, Jałmużna. Opowiadanie urzędnika Komitetu Cholerycznego, Post, A Bóg.., Desperat, Wenus i Sulamita, Siódma świeczka, Spadkobiercy faraona.
Dalsze części antologii zawierają Słownik opracowany przez Agnieszkę Żółkiewską, Posłowie – Utwory Pereca w polskich przekładach. Rekonesans opracowane przez Monikę Szabłowską-Zarembę oraz Bibliografię – także opracowaną przez Monikę Szabłowską-Zarembę, obejmującą wybrane utwory Icchoka Lejbusza Pereca opublikowane w języku polskim od roku 1890 do roku 2013, wybrane artykuły dotyczące twórczości Icchoka Lejbusza Pereca od roku 1917 do roku 2011 oraz notę bibliograficzną – źródła pierwodruków zawartych w zbiorze (antologii).
Prof. Monika Adamczyk-Garbowska w swojej recenzji podkreśla, że opracowana przez Monikę Szabłowską-Zarembę bibliografia przekładów utworów na język polski i prac na temat życia i twórczości Icchoka Lejbusza Pereca „sama w sobie jest bardzo cenna dla badaczy literatury jidysz i polonistów”.
27 sierpnia 2015 r. w siedzibie Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, z okazji wydania wyboru legend, bajek i opowiadań Icchoka Lejbusza Pereca, odbyła się promocja książki. Spotkanie odbyło się w lokalu Księgarni na Tłomackiej, specjalizującej się wydawnictwach dotyczących historii i kultury żydowskiej.
Spotkanie prowadziła dr Agnieszka Żółkiewska – pracownik naukowy Żydowskiego Instytutu Historycznego, współautorka antologii twórczości Icchoka Lejbusza Pereca. W spotkaniu uczestniczyła także dr Monika Szabłowska-Zaremba, adiunkt w Pracowni Literatury Polsko-Żydowskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Spotkanie przebiegało w formie rozmowy, syntetycznie opowiedziano o życiu i twórczości literackiej oraz o problemach reedycji prozy i poezji w języku polskim.
red. Kazimierz Latuch
Artykuły powiązane:
